Երուսաղէմի Ս. Կիւրեղ հայրապետի, Ս. Կիւրեղ եպիսկոպոսի և անոր մօր` Ս. Աննայի յիշատակութեան օր

Ս. Կիւրեղ Երուսաղէմցին 4-րդ դարի նշանաւոր հայրապետներէն է: Ան բազմիցս հետապնդուեր է արիոսական հերձուածի կողմնակիցներու կողմէ, աքսորուեր, սակայն ի վերջոյ վերահաստատուեր է հայրապետական աթոռին: Մասնակցեր է 381 թուականի Կ. Պոլսի Բ Տիեզերական ժողովին: Ս. Կիւրեղ հայրապետի քրիստոնէական վարդապետութեան մասին բազմաթիւ քարոզներ ու ճառեր միջնադարեան օրերուն թարգմանուեր են նաև հայերէնի, իսկ Երուսաղէմի երկնակամարի տակ Սուրբ Խաչի երևման առիթով Կոստանդիոս կայսրին ուղարկած անոր թուղթը առ այսօր կ՚ընթերցուի հայոց եկեղեցիներուն մէջ: Առաւել յայտնի է Ս. Կիւրեղ հայրապետի «Կոչումն ընծայութեան» ճառերու և քարոզներու ժողովածուն, որ ուսանելի է բոլոր անոնց համար, որոնք կը պատրաստուին մկրտութեան: Ըստ աւանդութեան՝ Երուսաղէմի Ս. Յակոբ եկեղեցւոյ Ս. Ստեփանոս մատուռի մէջ է այն աւազանը, ուր մկրտուեր է Ս. Կիւրեղ հայրապետը: Ս. Կիւրեղ հայրապետի անունը Հայ Եկեղեցւոյ մէջ կը յիշատակուի երկու անգամ` Մեծ Պահքի երկրորդ Շաբաթ օրը և 12 վարդապետներու շարքին մէջ` Հոկտեմբերի վերջին Շաբաթ օրը:

Ս. Կիւրեղ հայրապետի ժամանակակիցն է Ս. Կիւրեղ եպիսկոպոսը (նախկին անունը` Յուդա): Ըստ վարքագրական աղբիւրներուն՝ վայրի մասին լաւ տեղեակ ըլլալով, ան օգներ է Հեղինէ թագուհիին գտնել Քրիստոսի խաչափայտը: Տեսնելով Սուրբ Խաչի հրաշագործ զօրութիւնը, ան իր մօր` Ս. Աննայի հետ կը մկրտուի` անուանակոչուելով Կիւրեղ: Հետագային եպիսկոպոս կը ձեռնադրուի, իսկ Ս. Կիւրեղ հայրապետի աքսորի մէջ ըլլալու ժամանակ անոր կը փոխարինէ: Ենթարկուելով անպատմելի կտտանքներուն, Ս. Կիւրեղ եպիսկոպոսը կը նահատակուի մօր հետ Յուլիանոս Ուրացողի հետապնդումներու ժամանակ: Ս. Կիւրեղ եպիսկոպոսի և անոր մօր` Ս. Աննայի յիշատակութեան օրը կը նշուի Ս. Կիւրեղ հայրապետի հետ միասին` Մեծ պահքի երկրորդ Շաբաթ օրը: