Սուրբ Պսակը Հայց. Առաք. եկեղեցւոյ խորհուրդներէն մէկն է, որմով այր ու կին իրենց կեանքի բոլոր օրերուն միմեանց հաւատարիմ ըլլալու պաշտօնապէս իրենց երդումը կու տան Աստուծոյ առջեւ, քահանայի եւ ժողովուրդի ներկայութեամբ: Անոնք Սուրբ Եկեղեցւոյ միջոցով կը դառնան մէկ ամբողջութիւն ու կը ստանան Աստուծոյ օրհնութիւնը:

Սուրբ Պսակի արարողութիւնն ունի ծիսական եւ խորհրդանշանական բովանդակութիւն: Արարողութեան ընթացքին տեղի ունեցած իւրաքանչիւր արարք իր յատուկ իմաստն ու նշանակութիւնը ունի: Երբ քահանայի ձեռամբ մատանիները կ’օրհնուին հարսն ու փեսան իրար մատին դնելով կը յայտարարեն, որ այդ պահէն սկսեալ սկիզբ կ’առնէ իրենց միասնական կեանքի ճանապարհը: Մէկը միւսին ամբողջացնելով միասնականութիւն մը կը ստեղծուի: Երդուելու պահին եւ ընդհանրապէս արարողութեան ընթացքին, հարսն ու փեսան իրար աջ ձեռքերը կը բռնեն՝ ի խորհրդանիշ անոնց «միասնութեանը»:

Պսակի արարողութեան գլուխգործոց պահը թագադրումն է: Թագը փառքի եւ պատուի այն նշանն է, որով Աստուած անոնց կը պսակէ արարողութեան ընթացքին: Թագերու երեք գոյները՝ ճերմակը, կանաչը եւ կարմիրը, համապատասխանաբար կը խորհրդանշեն մաքրութիւնը, որով զոյգը կը մօտենայ արարողութեան, նոր կեանքը, որ ամուսինները միասին պիտի սկսին ապրիլ, եւ ամէն մէկուն բաժին ինկած զոհաբերութիւնը: Փեսան եւ հարսը թագադրուելով իրենց փոքրիկ թագաւորութեան՝ նորաստեղծ տան թագաւորն ու թագուհին կը դառնան, այն օճախը որ իմաստութեամբ, արդարութեամբ, ազնուութեամբ եւ հաւատարմութեամբ երկուքով պիտի պահեն: Թագադրման արարողութենէ ետք կը հասնի գինիի գաւաթի օրհնութիւնը՝ ի յիշատակ Գալիլեայի Կանա քաղաքի մէջ կայացած ամուսնութեան, ուր Յիսուս Քրիստոսի Իր ներկայութեամբ օրհնեց: Միեւնոյն գաւաթէն խմելը կը խորհրդանշէ հարսի ու փեսայի ըմբռնումը, որ այդ պահէն սկսեալ՝ անոնք պարտաւոր են կիսուիլ կեանքի թէ ուրախութիւնները եւ թէ դառնութիւնները:

Արարողութեան աւարտին քահանան կ’օրհնէ զոյգին, Քրիստոս Աստուծմէ կը խնդրէ «խաղաղութեամբ պահէ ու պահպանէ անոնց իր պատուական սուրբ Խաչի հովանու ներքոյ»: Այսպիսով զոյգին կը փոխանցուի Աստուծոյ օրհնութիւնը, որպէսզի միասին ապրին Իր սիրոյ մէջ՝ միասնականութեամբ եւ իրար ամբողջացնելով:

Սուրբ Պսակի կարգադրութիւնները
1. Հնարաւորինս շուտ հեռաձայնեցէք քահանային՝ թուականը որոշելու համար: Այս Ձեր առաջին քայլը պետք է ըլլայ նախքան որեւէ այլ պայմանաւորուածութիւն, քանի որ տարուայ ընթացքին որոշ օրեր եւ ժամանակաշրջաններ կան, որոնց ատեն Պսակի արարողութիւն չի կրնար տեղի ունենալ: Քահանան Ձեզի կ’օգնէ հարմար թուական մը ընտրելու, ինչպէս եւ Ձեզի հետ կը պայմանաւորուի պսակի նախապատրաստական խորհրդակցութեան ու պսակի հետ առնչուող հարցերը քննարկելու համար:

2. Հայց. Առաք. եկեղեցիէն ներս Սուրբ Պսակի Խորհուրդը հասանելի է միայն մկրտուածներուն: Անհրաժեշտ է զոյգի մկրտութեան վկայականները, եթէ անոնք ծուխի տոմարներուն մէջ արձանագրուած չեն:

3. Եթէ ամուսնացող զոյգէն մէկը քրիստոնեայ չէ, ապա Պսակի խորհուրդը չի կրնար կայանալ մինչեւ անոր մկրտուիլն ու դրոշմուիլը (տե՛ս նախորդ բաժնի չափահասներու մկրտութիւնը): Քահանան մանրամասն կը բացատրէ այս եւ այլ տարբերակներու վերաբերեալ:

4. Եթէ ամուսնացող զոյգէն մէկը մկրտուած է, բայց Ուղղափառ Քրիստոնեայ չէ, խորհուրդ կը տրուի, որ ան Ուղղափառ եկեղեցւոյ անդամ դառնալու կապակցութեամբ Դրոշմի արարողութեան միջոցով ընդունի զայն: Քահանան կը բացատրէ ինչ պետք է ըլլայ:

5. Հայց. Առաքելական եկեղեցւոյ ուսուցումներով, միայն մէկ ամուսնութիւնով Քրիստոսի հռչակած միասնութիւնը կը հաստատուի: Բայց եւ այնպէս, Եկեղեցւոյ աւանդութեան համաձայն նաեւ հնարաւոր է երկրորդ ամուսնութիւն մը այն մարդկանց համար, որոնք չեն կարողացած հասնիլ Յիսուսի ուսուցանած իդէալական միասնութեան: Եթէ ամուսնացող զոյգէն մէկը կամ երկուսը օրինական ամուսնալուծուած են, ամուսնալուծութիւնը հաստատող դատարանի վճռի պատճենը պետք է ներկայացուի քահանային: Ամուսնացողներուն հետ հարցը քննարկելէն ետք քահանան թեմի առաջնորդէն կը խնդրէ`յատուկ թոյլտուութիւն, որպէսզի Սուրբ Պսակի խորհուրդի արարողութիւնը կատարուի:

6. Պսակի արարողութիւնը կը կատարուի միայն Եկեղեցւոյ սուրբ կամարներուն տակ: Ոչ Ուղղափառ եկեղեցւոյ, տան կամ որեւէ այլ վայրի մէջ պսակադրուիլն ընդունելի չէ, բացառութեամբ այն պարագային երբ մօտակայքը հայկական եկեղեցի չիկայ ու միայն թեմի առաջնորդի թոյլտուութեամբ:

7. Նահանգի օրէնքներով սահմանուած բոլոր քաղաքացիական պայմանները պետք է յարգուին, անոր համար բոլոր անհրաժեշտ փաստաղուղթերը պսակէն առաջ պետք է քահանային ներկայացուին:

8. Խաչեղբայրը (կամ քաւորը) եւ հարսնքոյրը պետք է մկրտուած քրիստոնեաներ ըլլան: Կարելի է առաջանան որոշ սահմանափակումներ, որոնց մասին քահանան կը բացատրէ: Պսակի արարողութեան մնացած մասնակիցները պարտադիր չէ, որ Ուղղափառ դաւանանքի անդամներ ըլլան:

9. Քահանան կը կազմակերպէ երգեհոնահարի, շարական երգողի եւ սարկաւագի ներկայութիւնը: Եթէ կը ցանկանաք արարողութեան ժամանակ իւրայատուկ անձի մը մասնակցութիւնը, այդ մասին ազատօրէն կարող էք քննարկել քահանայի հետ:

10. Փորձի համար՝ նախապէս պայմանաւորուած օրին պետք է ներկայ ըլլան հարսնեւորներու խումբը:

11. Քահանան նաեւ կը բացատրէ, թէ ինչ սահմանափակումներ կան երաժշտութեան, ծաղիկներու, լուսանկարիչներու եւ տեսանկարահանողի նկատմամբ (օրինակ ՝ լուսանկարիչը չի կրնար բարձրանալ Խորան աւելի լաւ անկիւնէ նկարելու համար):

Նշանախօսութեան արարողութիւն
Այն Հայ եկեղեցւոյ ծիսակատարութիւններու գրքի մէջ նշանախօսութեան մատանիներու օրհնութեան արարողութիւնն է: Շատ հակիրճ արարողութիւն մը, որ «նշանդրէքի, նշանադրութեան կամ նշանախօսութեան արարողութիւն» կը կոչուի, երբեմն «Նշանտուք»: Երբ զոյգ մը ցանկանան պաշտօնապէս նշանուիլ, խորհուրդ կը տրուի հեռաձայնել քահանային եւ պայմանաւորուիլ մատանիներու օրհնութեան կապակցութեամբ: Արարողութիւնը կարելի է տեղի ունենայ ընտանեկան կամ հրապարակային, պաշտօնական կամ ոչ պաշտօնական պայմաններուն: